لنز دوربین مداربسته یکی از حیاتیترین اجزای سیستم نظارتی است؛ قطعهای که مستقیماً کیفیت تصویر، زاویه دید و میزان جزئیات را تعیین میکند. بااینحال بسیاری از کاربران فقط به مگاپیکسل دوربین توجه میکنند و نقش لنز را نادیده میگیرند.
اگر لنز مناسبی انتخاب نشود، حتی بهترین سنسور هم تصویر قابل استنادی ارائه نمیدهد. در این مقاله بهصورت کامل و کاربردی توضیح میدهیم لنز دوربین مداربسته چیست، چه انواعی دارد و هر لنز برای چه فضایی مناسب است.
لنز دوربین مداربسته چیست؟
لنز دوربین مداربسته یک مجموعه اپتیکال است که نور محیط را دریافت کرده و آن را روی سنسور تصویر متمرکز میکند. کیفیت لنز تأثیر مستقیمی بر شفافیت تصویر، دقت رنگها و وضوح جزئیات دارد.
بهطور خلاصه، لنز تعیین میکند:
- زاویه دید دوربین چقدر باشد
- تصویر چقدر شارپ و دقیق ثبت شود
- سوژهها در چه فاصلهای قابل تشخیص باشند
به همین دلیل انتخاب لنز مناسب، به اندازه انتخاب خود دوربین اهمیت دارد.
فاصله کانونی (Focal Length) در لنز دوربین مداربسته
فاصله کانونی مهمترین مشخصه لنز است و مشخص میکند دوربین چه میزان از فضا را پوشش دهد.
- لنزهای با فاصله کانونی کم (مثل 2.8mm) زاویه دید بازتری دارند.
- لنزهای با فاصله کانونی بیشتر (مثل 6mm یا 12mm) تصویر بستهتر اما با جزئیات بیشتر ارائه میدهند.
- لنزهای متغیر امکان تغییر این محدوده را فراهم میکنند.
بنابراین قبل از انتخاب لنز باید مشخص شود هدف شما پوشش کلی فضا است یا تشخیص دقیق چهره و پلاک.
انواع لنز دوربین مداربسته
1. لنز ثابت (Fixed Lens)
لنز ثابت دارای فاصله کانونی مشخصی مانند 2.8، 3.6 یا 6 میلیمتر است و بعد از نصب قابل تغییر نیست.
مزایا:
- قیمت اقتصادی
- نصب ساده
- زاویه دید مشخص و قابل محاسبه
معایب:
- عدم امکان تغییر زاویه دید
- انعطافپذیری کم در پروژههای حرفهای
2. لنز متغیر (Varifocal)
لنز وریفوکال معمولاً در بازههایی مانند 2.8–12 یا 5–50 میلیمتر عرضه میشود و امکان تنظیم دستی زوم را دارد.
مزایا:
- قابلیت تنظیم زاویه دید
- مناسب محیطهایی با فاصله نامشخص
- فوکوس دقیقتر روی سوژه
معایب:
- قیمت بالاتر نسبت به لنز ثابت
- نیاز به تنظیم دقیق هنگام نصب
3. لنز موتورایز (Motorized Lens)
لنز موتورایز نسخه پیشرفته لنز متغیر است که تنظیم زوم و فوکوس آن از راه دور انجام میشود.
مزایا:
- تنظیم بسیار راحت از طریق NVR یا نرمافزار
- دقت بالا در زوم و فوکوس
- مناسب پروژههای بزرگ و حرفهای
معایب:
- قیمت بالاتر
- استفاده محدودتر در پروژههای کوچک
4. لنز چشم ماهی (Fisheye)
لنز چشم ماهی زاویه دید بسیار گستردهای (۱۸۰ تا ۳۶۰ درجه) ارائه میدهد و میتواند یک فضا را با یک دوربین پوشش دهد.
مزایا:
- پوشش کامل بدون نقطه کور
- مناسب فروشگاهها و سالنهای بزرگ
معایب:
- اعوجاج تصویر
- نیاز به دستگاه ضبط با قابلیت اصلاح تصویر (Dewarp)
5. لنز سوزنی (Pinhole)
لنز پینهول اندازه بسیار کوچکی دارد و در دوربینهای مخفی یا خاص استفاده میشود.
مزایا:
- ابعاد بسیار کوچک
- مناسب پروژههای امنیتی خاص
معایب:
- نورگیری ضعیفتر
- زاویه دید محدود
زاویه دید لنز دوربین مداربسته (جدول مقایسه)
فاصله کانونی | زاویه دید تقریبی | کاربرد |
2.8mm | حدود 100 درجه | اتاق، فروشگاه، دید باز |
3.6mm | حدود 80 درجه | فضای داخلی و بیرونی |
6mm | حدود 55 درجه | ورودیها و راهرو |
12mm | حدود 25 درجه | پارکینگ و فواصل دور |
بهترین لنز دوربین مداربسته برای هر فضا
- ورودی ساختمان: 3.6mm یا 6mm
- پارکینگ روباز: لنز موتورایز 2.8–12mm
- اتاق داخلی: 2.8mm
- سالنهای بزرگ: لنز چشم ماهی
- فاصلههای طولانی: 12mm یا Varifocal با فاصله بالا
چگونه بهترین لنز دوربین مداربسته را انتخاب کنیم؟
برای انتخاب لنز مناسب فقط باید به یک سؤال پاسخ بدهید:
دقیقاً میخواهید چه چیزی را ببینید؟
- سپس این سه عامل را بررسی کنید:
- فاصله دوربین تا سوژه
- عرض فضایی که باید پوشش داده شود
- نیاز به جزئیات یا صرفاً نظارت کلی
مثلاً برای مشاهده کلی فضا، لنز 2.8mm کافی است؛ اما برای تشخیص چهره در فاصله ۱۵ متری، باید از لنزهای بلندتر استفاده شود.
جمعبندی
لنز دوربین مداربسته نقش تعیینکنندهای در کیفیت تصویر دارد و انتخاب اشتباه آن میتواند کل سیستم نظارتی را بیاثر کند. با شناخت انواع لنز و کاربرد هرکدام، میتوان بهترین گزینه را متناسب با محیط و هدف نظارت انتخاب کرد.
تیم فروشگاه فیوژن میتواند با توجه به محیط پروژه، بهترین دوربین با مشخصات فنی مناسب را بهاتون پیشنهاد کند.
